Ethisch handelen in het AI tijdperk

26 april 2023

Ethisch handelen in het AI tijdperk
Het gebruik van artificiële intelligentie in de publieke ruimte wordt als uitermate controversieel ervaren. ‘Onbekend maakt onbemind’. Angst voor de schending van de privacy en bedreiging van de arbeidsmarkt is groot. Met de toeslagenaffaire als een negatieve uitwassing ervan. Tegelijkertijd biedt AI ook ongekende mogelijkheden, zoals die bijvoorbeeld in de gezondheidszorg al worden toegepast om sneller een diagnose te kunnen stellen en daarmee efficiency bevordert.
AI was een niche, maar wordt steeds meer mainstream, met Chat GPT is dit in een stroomversnelling gekomen. Dat technische ontwikkelingen snel komen en daarmee vooruitlopen op de regulering ervan, is een gegeven. Dat dit zo ervaren wordt blijkt wel uit de oproep van prominenten om een AI-pauze in te lassen. Zijn we in staat om technologische ontwikkelingen in goede banen te leiden en wat is de rol van de lokale overheid daarin? Zowel nationaal als Europees wordt er met specifieke wetgeving geanticipeerd, zoals de Data Governance Act en de e-privacy verordening.

De ALV van de VNG heeft in december 2020 de ‘7 principes voor de digitale samenleving’ vastgesteld (zie website VNG). Dit is een hulpmiddel om weloverwogen een afweging te maken over de inzet van technologie, zoals AI (of juist niet). Het geeft richting, maar vraagt nog wel om een concretisering om het in de praktijk toe te kunnen passen. Native heeft een hiervoor aanpak ontwikkeld, die bestaat uit de volgende 4 stappen in hoofdlijn:

1. Bepaal de koers

Vertaal de ‘7 principes’ in een beleidskader dat jouw organisatie een handelingsperspectief biedt bij de toepassing van technologie. Zorg voor politiek en ambtelijk draagvlak bij de totstandkoming ervan, zodat er een vertrouwenwekkend fundament ligt.

2. Organiseer passend instrumentarium

Richt het toetsingsproces in voor nieuwe technologie, onderken verschillende methodieken (IAMA, DPIA, DEDA, etc.), definieer rollen in het proces van toetsing, zorg voor een (extern) klankbord en verantwoordingsproces (o.a. register).

3. Continu verbeteren

Er is nog weinig ervaring en iedere organisatie is aan het ‘ontdekken’. Dus pas toe, leer, evalueer en verbeter continu processen, toepassing van methodieken en de rolinvulling.

4. Wees transparant

Onderdeel van het realiseren van vertrouwen in de toepassing van AI is transparant zijn over de inzet ervan. Rapporteer aan de Raad over de afwegingen die er zijn gemaakt om het wel of niet in te zetten, hoe er onderzoek is verricht, controles tussentijds zijn uitgevoerd en eventuele maatregelen die zijn genomen.

Native past deze aanpak in de praktijk toe door lokale overheden te helpen om een ethisch wegingskader onderdeel uit te laten maken van de inzet van technologische toepassingen. Daarbij hebben we ervaringen opgehaald bij diverse gemeenten die al stappen hebben gezet met een ethisch handelingsperspectief.

Mocht je naar aanleiding van dit artikel willen sparren over het ethisch handelen in de digitale wereld of de aanpak ervan voor jouw organisatie? Neem dan contact op met Rob Cortjens

Delen via

Actueel

Data-ethiek: een onmisbaar moreel kompas in het digitale tijdperk

18 april 2024

Data-ethiek: een onmisbaar moreel kompas in het digitale tijdperk

Common Ground: wordt belofte werkelijkheid?

04 april 2024

Common Ground: wordt belofte werkelijkheid?

Informatieveiligheid: Een gemeenschappelijke missie met een gedeelde verantwoordelijkheid

21 maart 2024

Informatieveiligheid: Een gemeenschappelijke missie met een gedeelde verantwoordelijkheid

Datagedreven werken en generatieve AI vinden elkaar

07 maart 2024

Datagedreven werken en generatieve AI vinden elkaar